علم فردا

تکنولوژی به زبان ساده

چشمک زدن لامپ کم مصرف بعد از اینکه خاموشش می کنید کمی عجیب به نظر می رسه چون به نظر خودتون شما به کل ، جریان برق رو ازش قطع کردید . اگه آدم حساس به نور باشید و با یه نور کوچیک از خواب می پرید احتمالا چشمک زدن لامپ کم مصرف بدجوری روی مخچه شما راه میره . حالا بریم ببینیم دلیل چشمک زدن لامپ کم مصرف چیه و چجوری میشه رفعش کرد .

چشمک زدن لامپ کم مصرف

چرا لامپ کم مصرف چشمک می زند ؟

اگه لحظه روشن شدن لامپ کم مصرف دقت کنید ، می بینید که لامپ کم مصرف چند لحظه دیرتر از زدن کلید روشن میشه این یعنی تا رسیدن به ولتاژی مناسب ، رگوله شده و حد نصاب ، و تحریک الکترون های داخل لامپ کمی زمان صرف میشه . اساس کار لامپ کم مصرف رو بعدا مفصل توضیح میدم اما تا اینجا بدونید که ولتاژ باید از یه حدی بیشتر بشه ( داخل مدار الکترونیکی لامپ کم مصرف ) تا لامپ مثل بچه آدم روشن شه . این تا اینجا !

درون لامپ کم مصرف یه مدار یکسو کننده وجود داره ( مبدل برق شهر به برق مستقیم یا DC ) . مقدار ولتاژ خازن بعد از یکسو کننده باید به یه مقدار خاصی برسه ( شارژ بشه ) تا عملیات شروع بشه ( دشارژ بشه ) . در اکثر مواقعی که لامپ کم مصرف چشمک می زنه ، تقصیر این خازن هست . یعنی وقتی ولتاژ خیلی کمی به این خازن می رسه شروع به شارژ شدن میکنه و با سرعت روی المانهای مدار تخلیه میشه اون زمانی که لامپ کم مصرف چشمک می زنه یعنی خازن بار خودش رو روی المانهای مدار تخلیه می کنه و دوباره شروع به شارژ شدن می کنه . این چرخه یا سیکل تا قیامت ادامه پیدا میکنه و واسه اینه که لامپ کم مصرف هر چند ثانیه یا دقیقه یکبار چشمک می زنه .

پس تو یه جمله : مقدار کمی از جریان به لامپ کم مصرف می رسه و اون جریان کم ، نمی تونه لامپ رو به طور کامل روشن کنه ولی برای شارژ و دشارژ شدن اون خازن کافیه ، شارژ شدن خازن طول میکشه اما خالی شدنش لحظه ایه . حالا در ادامه دلایل ایجاد این جریان کم رو بهتون میگم .

علت چشمک زدن لامپ کم مصرف

اتصال مستقیم فاز به لامپ

واسه روشن شدن لامپ باید مسیری از فاز به نول یا بالعکس شکل بگیره ، مثلا وقتی شما کلید برق رو می زنید در واقع لامپ رو بین فاز و نول قرار میدید ، جریان از طریق لامپ بین فاز و نول جابجا میشه ، این یه قانون توی برق هست . در برخی ساختمان ها ، حالا به اشتباه یا عمدی 🙂 سیم فاز رو مستقیم به مصرف کننده وصل می کنن و نول رو به کلید می برن ( کلید وظیفش کامل کردن مدار برای برقراری جریان هست ) . تو همچین موردی وقتی فاز مستقیم به لامپ کم مصرف رفته ، بدنه لامپ ، سرپیچ ، دیوار ، سقف یا یه تیکه آهنی فلزی چیزی می تونه نقش نول رو بازی کنه اما نه به اندازه ای که جریان کامل رد بشه . این جریان کم باعث چشمک لامپ کم مصرف میشه . تو این مورد اگه واردید جای فاز و نول رو عوض کنید . اگرم بلد نیستید با برق شوخی نکنید وگرنه با عزرائیل بدون هماهنگی قبلی ملاقات می کنید .

استفاده از کلید برق چراغ دار

کلید برق چراغ دار

کلید های چراغ دار برای هدایت کاربر در تاریکیه که اگه نصفه شب اومدین خونه بدونین کلید برق کجاست و نرین تو باقالیا . این لامپ داخل کلید ها به همراه یک عدد مقاومت زیاد ( چند کیلو اهم ) سری شده که جریان کمی می کشه این جریان کم کافیه تا مدار لامپ کم مصرف فعال بشه . برای اینکه تو این مورد از دست چشمک زدن لامپ کم مصرف خلاص بشید می تونید لامپ داخل کلید رو جدا کنید یا بشکونید یا اینکه از کلید های بدون چراغ استفاده کنید .  یا از لامپ های LED استفاده کنید .

استفاده از کلید دیمر

کلید دیمر یا قابل تنظیم

کلید دیمر یا دیمر به نوعی از کلید ها میگن که ولتاژ خروجی رو تنظیم میکنه از یه مقدار حداقل تا حداکثر . ( کلید دیمر رو می تونید مثل شیر آب در نظر بگیرید که هر چی بیشتر باز کنید آب بیشتر میاد و بالعکس ) مثلا اگه منزل شما کلید قابل تنظیم یا همون دیمر داشته باشه شما می تونید نور لامپ رو تنظیم کنید . در بسیاری از مواقع کسی که لامپ کم مصرف داره و با کلید دیمر اون رو کنترل میکنه وقتی می خواد خاموشش کنه تا انتهای کلید نمی چرخونتش که این کار اجازه عبور ولتاژ و جریان کمی رو به سمت لامپ کم مصرف میده و اینجوری میشه که لامپ کم مصرف چشمک می زنه . در بعضی مواقع این کلید های قابل تنظیم حتی اگه تا ته هم ببندینش بازم یه مقدار جریان رو رد می کنن که برای چشمک زدن لامپ کم مصرف کافیه . البته تا جایی که من می دونم استفاده از کلید قابل تنظیم یا دیمر برای لامپ کم مصرف کار بیهوده ایه چون لامپ کم مصرف ولتاژ حد نصابی رو برای روشن شدن و موندن میخواد . اما دیمر می تونه واسه خاموش و روشن کردنش استفاده بشه یعنی تا حداقل بچرخونید خاموش و تا حداکثر بچرخونید روشن شه .

خب دوستان امیدوارم این پست مفید بوده باشه . ضمنا توصیه می کنم حتما پست راهنمای خرید لامپ LED رو بخونید تا متوجه بشید که چرا نباید لامپ کم مصرف معمولی استفاده کنید .

راستی دوستان ، پیشنهاد میکنم دوره های انگلیسی علم فردا رو تهیه کنید ، دنیاتون عوض میشه ! خیلی فرقه بین کسی که انگلیسی میدونه و نمیدونه !

حتما مطالب زیر رو هم بخونید

محمدرضا امين زاده هستم ، مهندس الكترونيك و سردبير مجله علم فردا . علاقه زیادی به سخت افزار دارم ، اگه فرصتی بمونه در زمینه ادیت فیلم و تصویر و طراحی رابط کاربری وب و اندروید مطالعه و تمرین می کنم .