علم فردا

تکنولوژی به زبان ساده

با سلام خدمت تمام خوانندگان محترم علم فردا. در این پست می خوام یه بررسی کامل درباره بلوری blu-ray داشته باشم. امیدوارم با مطالعه کامل این پست بتونید تمام مطالب درباره بلوری blu-ray رو یاد بگیرید.

تاریخچه مختصری از بلوری blu-ray

 

اول از همه میخوام یه تاریخچه مختصری درباره بلوری blu-ray بگم. دیسک های بلوری blu-ray با همکاری و مشارکت چند تا کمپانی ایجاد شد که از مهم ترین این کمپانی ها می توان به کمپانی تولید کننده تصاویر متحرک و سخت افزار کامپیوتر (computer hardware) نام برد. جالبه که بدونید در 19 فوریه 2008 بالای 450 دیسک بلوری blu-ray در آمریکا و بالای 250 تا دیگر از این دیسک ها در ژاپن منتشر و به بازار جهانی معرفی شد.

فرمت بلوری blu-ray در واقع نسل بعدی دیسک های DVD هستن (مسلما با تفاوت های بسیار که در ادامه پست اشاره می کنم). اینم بگم که دو کمپانی بزرگ و معروف  sony و Philips انجمن جدیدی تحت عنوان بلوری blu-ray Disc Association رو ایجاد کردن.

 

بلوری Blu-Ray چیست ؟

خیلی از ماها اسم بلوری blu-ray رو زیاد شنیدیم اما شاید ندونیم بلوری blu-ray چیه. دیسک بلوری blu-ray یه نوع دیسک نوری است و همانطور که عرض کردم نسل بعدی DVD ها هستن و کیفیت تصویر بلوری blu-ray هم FULL HD است. دیسک های بلوری blu-ray از نظر ظاهری کاملا شبیه DVD ها هستن. شاید مهم ترین تشابه بین این 2 دیسک صرف نظر از شکل ظاهری، منوهای تقریبا یکسان آن باشد.

 

 

انواع دیسک‌های بلوری blu-ray

دیسک‌های blu-ray از نظر ظاهری کاملا شبیه DVD و CD هستن و از نظر گنجایش هم به دو نوع تقسیم می شوند:

دیسک‌های blu-ray یک‌لایه که گنجایششان ۲۵ گیگابایت است.

دیسک‌های blu-ray دولایه که گنجایششان ۵۰ گیگابایت است.

 

ویژگی دیسک های blu-ray

• حفرات ایجاد شده توسط لیزر آبی بر سطح دیسک 15/0 میکرون بوده و دو برابر کوچک تر از فرورفتگی های موجود بر روی DVD می باشد.
• از طرفی اندازه شیارها از 74/0 در DVD  به 32/0 میکرون کاهش یافته است.
• قطر هر لایه از 6/0 میکرون در DVD  به 1/0 میکرون کاهش یافته است.
• سرعت انتقال اطلاعات در دیسک های بلوری blu-ray  36 مگابایت در ثانیه می باشد.

 در تصویر شماره 1 تفاوت شیارهای ایجاد شده توسط لیزر آبی بروی دیسک های BLU-RAY در مقایسه با لیزر قرمز مشخص شده است.

تصویر شماره  2 تفاوت بین شیارهای ایجاد شده توسط لیزر آبی در HD-DVD در مقایسه با دیسک های DVD  را نشان می دهد.

بلوری blu-ray های موجود در بازار

blu-ray های موجود در بازار به 3 دسته تقسیم می شوند :

blu-ray -1 نقره ای (مثل دیسک های اورجینال PS3  و فیلم های اورجینال).

blu-ray -2 خام که دو نوع 25 گیگ و 50 گیگ دارد.

blu-ray -3 چند بار رایت (( rewritable که دو نوع 25 گیگ و 50 گیگ دارد. blu-ray چند بار رایت اسمش RE  است و مشابه RW  در CD/DVD هست.

حجم دیسک های بلوری Blu-ray

به وسیله فرمت  Blu-rayمی تونیم بر روی یک دیسک یک لبه اطلاعاتی با حجم 23.3 , 25 , 27 گیگابایت یعنی چیزی در حدود 4 ساعت فیلم با فرمت (High-definition) HD و 13 ساعت فیلم با فرمت (Standard-definition) SD را ذخیره کنیم.

همچنین یه دیسک 2 لبه blu-ray می تونه حجمی برابر با 46.6 ، 50 ، 54 گیگابایت را در خود جای بده که این مقدار حافظه تقریباً برابر 8 ساعت فیلم HDTV است.
اما جالب اینجاست که مهندسین همچنان در حال توسعه این دیسک ها هستن.blu-ray  چهار لایه و ۱۰۰ گیگابایت فضا، شش لایه و ۲۰۰ گیگا بایت فضا، دیسک هایی هستند که کار بر روی آن ها شروع شده و در حال پیشرفت است. توسعه لایه ها حتی تا ۱۰ لایه با ۲۵۰ گیگ نیز مطرح شده، اما مشکل تولید آن، پایین بودن تکنولوژی پلیرهای امروزی عنوان شده.

کمپانی های حامی بلوری Blu-ray

شرکت های بزرگی همچون Apple, Dell, Hitachi, HP, JVC, LG, Mitsubishi,  Panasonic, Pioneer, Philips, Samsung, Sharp, Sony, TDK , Thomson  و استودیو های فیلم سازی Universal , MGM , Fox و Walt Disny آمادگی خودشون رو برای پشتیبانی از فرمت  blu-ray اعلام کردن.

پلیرهای بلوری blu-ray

پلیرهایی که توان پخش دیسک های blu-ray   رو داشته باشنBLU-RAY PLAYER   یا BLU-RAY Home Theatre نام دارن. استارت فروش اولین سری از پلیرهای BLU-RAY و HD-DVD در ژوئن 2006 در آمریکای شمالی کلید خورد و قیمتی در حدود 1000 دلار رو در بر داشت.

یک پلیر برای پخش blu-ray  نیاز به پشتیبانی از کدک هایی مانند MPEG-۲, H.۲۶۴/AVC, SMPTE VC-۱ دارد. برای پخش صوت، پلیر باید از تکنولوژی Dolby Digital AC-۳, DTS, linear PCM  پشتیبانی کند.

با گذشت زمان پلیرهای جدیدتر Blu-ray هم قابلیت دسترسی به اینترنت را پیدا کردن. لازم به ذکر است پلیرهای اولیه بلوری blu-ray ، قابلیت پخش DVD را داشتن اما CD بر روی آنها اجرا نمی شد. اما بعدها تمام گرداننده های دیسک و پلیرهایBlu-ra y  قابلیت پخش DVD و یا CD رو پیدا کردن.

تفاوت بلوری blu-ray با دیگر دیسک ها در استفاده از نوع اشعه

و اما یکی از مهم ترین ویژگی بلوری blu-ray که باعث شده این دیسک ها نسبت به دیگر دیسک ها متمایز شود این است که برای رایت کردن یه دیسک DVD یا CD از نور مادون قرمز استفاده می شه که طول موجی در حدود 650 nm (نانومتر( رو داره اما در دیسک های بلوری blu-ray از نور فرا بنفش یا بهتره بگیم آبی استفاده میشه که طول موجی معادل 406 nm رو داره.

خب همان طور که می دونید نوری که برای دیسک بلوری blu-ray استفاده می شه طول موج کمتری داره و همین مسئله باعث می شه که تا علاوه بر کیفیت و دقت بالاتر در محله رایت دیسک، حجم دیسک ها به میزان قابل توجهی افزایش پیدا کنه. به طوری که یه دیسک DVD یک لایه ۴٫۷ گیگابایت و دو لایه ۸٫۵ گیگابایت اطلاعات ذخیره می کنه، در حالی که دیسک های جدیدBlu-ray  یک لایه ۲۵ گیگابایتی و دولایه آن ۵۰ گیگابایت توانایی ذخیره اطلاعات را دارن.

در تصویر زیر تفاوت شیارهای ایجاد شده توسط لیزر آبی بروی دیسک های BLU-RAY در مقایسه با لیزر قرمز مشخص شده است.

تصویر زیر تفاوت بین شیارهای ایجاد شده توسط لیزر آبی در HD-DVD در مقایسه با دیسک های DVD  را نشان می دهد.

روکش بلوری blu-ray

در دیسک های بلوری blu-ray لایه ای که در اون اطلاعات ذخیره می شه به سطح دیسک نزدیکه به همین دلیل این نوع دیسک‌ها اوایل نسبت به دیسک‌ های DVD به خراش، آسیب پذیرتر و حساس تر بودن. مهندسین دیسک های بلوری blu-ray یه قاب پلاستیکی مانند، برای حفاظت از دیسک طراحی کردن اما خوشبختانه با پیشرفت دانش پلیمر، هم اکنون دیگه نیازی به وجود این قاب هم نیست. در ضمن نام این تکنولوژی هم Hard-coating Technology است.

تفاوت بلوری blu-ray با DVD و CD

همانطور که عرض کردم مهم ترین تفاوت بین این نوع دیسک ها اینه که  DVD و CD با اشعه قرمز (فروسرخ) کار می کنه اما blu-ray با اشعه آبی (فرابنفش) کار می کنه.

یکی دیگه از این تفاوت ها این است که دیسک های Blu-ray برای اینکه دوام بالاتری داشته باشه از پلاستیکی سخت تر و بسیار مقاوم تر در برابر خط و خراش ساخته شده است.

یکی دیگر از تفاوت های این نوع دیسک ها که قبلا هم اشاره کردم فشرده سازی پیشرفته تر ویدیویی، اطلاعات ذخیره شده روی دیسک های Blu-ray از جدیدترین تکنولوژی فشرده سازی ویدیویی بهره می گیره تا حجم بیشتری از اطلاعات را در فضای مشابه و یکسان، بدون نویز یا اشکالات ویدیویی تصویر جای دهد.

سایزهای استاندارد BD-Rip ها عبارتند از:

۷۲۰p : 1280×۷۲۰
۱۰۸۰p: 1920×۱۰۸۰

در حالیکه ابعاد استاندارد DVD عبارتند از:

۴۸۰p: 720×۴۸۰
۵۷۶p: 720×۵۷۶

کیفیت تصویر Blu-ray

یکی از مهم ترین ویژگی های مهم بلوری blu-ray کیفیت تصویر بالا اونه. کیفیت تصویر بلوری blu-ray حتی در برابر تصویر HD کابلی و یا برنامه های ماهواره ای هم بهتره. علاوه بر این رنگ تصاویر دیسک های Blu-ray بسیار دقیق تره و جالبه که بدونید دقت تصویر دیسک های بلوری blu-ray تقریبا    7 برابر یک DVD است.

کیفیت صدای Blu-ray

قابلیت های صدای فراگیر (سوراند) خانگی که اولین بار در DVDها تجربه کردیم با Blu-ray وارد مرحله جدیدی می شه. با توجه به ظرفیت بالای این دیسک ها اجازه بازسازی عمق صدای بیشتر و پشتیبانی بهتر برای speaker های اضافی هم فراهم می شه. برخی از فرمت های جدید صدای فراگیر که در Blu-ray  پشتیبانی می شن، مانند Dolby TrueHD و DTS-HD Master Audio عملا مشابه صدای اصلی در سالن های سینماست. پس تنها محدودیت موجود برای کیفیت صدا، سیستم سینمای خانگی یا تلویزیون خواهد بود.

تلویزیون های با ورودی HDMI و کامپوننت

می توان گفت که  Blu-ray و HDMI برای همدیگه طراحی شده اند. بهترین و ساده ترین راه برای وصل کردن یک پلیر Blu-ray به تلویزیون، استفاده از کابل HDMI است. (اگر پست های قبلی درباره HDMI رو مطاله کرده باشین متوجه می شین که HDMI کیفیت تصویر فوق العاده ای داره). اینم بگم که همه پلیرهای Blu-ray  دارای خروجی HDMI هستن.

اما اگر تلویزیون شما فاقد خروجی HDMI باشه چی؟ خب خیلی ساده است اگر تلویزیون شما فاقد ورودی HDMI باشه، ورودی کامپوننت گزینه ای قدیمی تر است که می تونید از آن استفاده کنید و کیفیت HD آن برای پلیر شما مناسب خواهد بود. البته اینم بگم که اگر می خواهید برای تلویزیون خود از یک اتصال کامپوننت استفاده کنید، مطمئن شید که پلیر Blu-ray نیز خروجی کامپوننت رو داره (بعضی از پلیرهای جدید Blu-ray این خروجی را ندارن).

تجهیزات مورد نیاز برای بلوری Blu-ray

دیسک های BLU-RAY و HD-DVD بر خلاف DVD ها که بروی نمایشگرهای متداول با رزولوشن 720 در 480 خط افقی و عمودی تصاویری با کیفیت و تفکیک رنگ بالا را به نمایش می گذارن نیاز به نمایشگرهای HD با رزولوشن 1080 در ۱۹۲۰ خط افقی و عمودی دارد.

مشکلی که چند سال پیش فرمت صوتی S.A.C.D. ((Super audio cd که توسط سونی و فیلیپس ابداع شده بود و با آن روبرو شدن این بود که دیسک های S.A.C.D. کیفیت صدای بسیار بالاتر از CD ها دارن اما برای دست یابی به این کیفیت نیاز به تجهیزاتی شامل آمپلی فایرهای دیجیتال و Speaker هایی با توان اجرای فرکانس های صوتی ورای 50 تا 70 کیلوهرتز است.

کد گذاری ناحیه ای دیسک های بلوری Blu-ray

بعضی از دیسک های  Blu-ray ممکن است رمزگذاری شوند. همانند اصول رمزگذاری ناحیه ای برای DVD، بسته به منطقه ای که Blu-ray در آن پخش می شود، رمزگذاری شده و فقط در ناحیه مشخص شده قابل اجرا هستن. هدف از این اقدام، رعایت حقوق شرکت های فیلم سازی برای قیمت گذاری و نوع محتواست. بعضی از دیسکها نیز بدون کد تولید می شوند و در همه جا قابل اجرا خواهند بود.
در سال 2008 دو سوم Blu-ray های تولید شده بدون محدودیت منطقه ای بودن.

 

رقابت بین بلوری Blu-ray با HD-DVD

تا چند سال پیش رقابت تنگاتنگی بین Blu-ray و HD-DVD بود که در نهایت در سال 2008 میلادی فرمت HD-DVD بازنده این رقابت نام گرفت. توشیبا که یکی از مهم ترین حامیان  HD-DVD بود اعلام کرد که دیگه از این نوع دیسک ها حمایت نخواهد کرد و از فروش این دیسک ها خودداری کرد. البته توشیبا سر همین کارش صدها میلیون دلار خسارت دید. با توجه به اقدام توشیباٰ، دیگر کمپانی های اندکی هم که از HD-DVD حمایت می کردن به سمت جبهه مخالف یعنیblu  ray  رفتن. یکی از مهم ترین دلایلی که بلوری blu-ray یکه تاز این رقابت شد، حمایت بزرگترین شرکت‌های فیلم سازی از این فرمت بود.

Mini blu-ray  

Mini blu-ray  با ابعاد ۸ سانتیمتری قابلیت ذخیره ۷.۵ گیگابایت فضا بر روی خود را دارن و مشابه Mini DVD است. مهم ترین ویژگی Mini blu-ray  قابلیت پاک کردن و دوباره نوشتن rewritable)) بر روی این دیسک هاست.

Java وblu-ray

نرم افزار جاوا نیز در توسعهblu-ray  نقش دارد. نا گفته نماند که نسخه blu-ray  جاوا به نام BD-J ، در افزودن منوها و امکانات بیشتر در بخش هایی مانند زیرنویسها، در این تولید مشارکت داشته است.

بلوری blu-ray در PS3 و XBOX 360

شاید یکی از سوال هایی که به ذهنتون برسه امکان پخش این نوع دیسک ها بر روی کنسول ها ازجمله  PS3 و XBOX 360 است که باید گفت دیسک های blu-ray در PS3 قابل اجرا هستند اما در XBOX 360 این امکان وجود ندارد. البته هنوز مشخص نیست که نسل های بعدی Xbox به این امکانات مجهز می شن یا نه؟

بلوری blu-ray و 3D

و اما مهم ترین بخش این پست که شاید تا الان منتظرش بودین. من که در همه جا شنیدم اگه می خوای فیلم 3 بعدی ببینی باید پلیرهای با پشتیبانی از فرمت بلوری blu-ray هم داشته باشی. راستی فیلم های 3 بعدی که میبنیم از چه فرمتی پشتیبانی می شن؟ در جواب باید بگم که تنها راه برای دیدن فیلم های 3 بعدی داشتن پلیرهایی که از فرمت بلوری blu-ray پشتیبانی میکنن هست.

 

در اکثر پست ها یه جمع بندی در آخر می نویسن اما اولا مشخصه که بلوری از دی وی دی بهتره ثانیا من ترجیح می دم که با دیدن عکس ، تفاوت کیفیت تصویر بین  DVD و blu-ray رو خودتون متوجه بشین.

 

 

 

امیدوارم بنده ” احمد تیموری ” با تهیه این پست تونسته باشم تا حدودی به سولات شما پاسخ بدم .

 

حتما مطالب زیر رو هم بخونید